Woonwagenbewoner en
Stoelenmatter in vroegere tijden

Hoofdstuk 6    1885 Trouwen

Woensdag 6 Mei 1885 gaat Barend trouwen, in het gemeentehuis in Assen geeft hij het ja woord aan een 18 jarig meisje, genaamd Hillegien van Wijk.

Op 26 April en 3 mei zijn ze in ondertrouw gegaan in Amsterdam. Barend woont tijdens de huwelijksvoltrekking in Amsterdam op de Looijersgracht 34 op kamers.

De getuigen van het huwelijk zijn een  zwager van Hillegien, Andries Lambertus Faber en Albert Vennink.

Hillegien is de dochter van Jan Boer van Wijk en Maria Jans(en). Hillegien is geboren op 17 januari 1867

Om 10:30 op het Vredeveld in Assen.

Na hun huwelijk gaan de twee, vreemd genoeg na wat er gebeurd is, wonen in Assen op het Loonerveld

                                                                                Huwelijkse bijlage

Hillegien is vernoemd naar haar overleden zusje.

Het meisje overleed op 6 jarige leeftijd op 12-september 1859 op het Loonerveld.

Dit zusje heeft Hillegien niet gekend want zij is geboren in 1867.

Hoe bizar ook maar we gaan dit vaker zien.

Dit toegevoegde kranten bericht over het ongeluk van Hillegien's zus kwam ik bij toeval tegen.

Kippenvel tot aan mijn kruin!!

Hoofdstuk 7    1886  Barend wordt vader

Loonerveld in Assen, daar wordt ook hun eerste zoon geboren. Op zondag 14 maart 1886, 6:00 ’s ochtends, bevalt Hillegien van Jacob, vernoemd naar zijn opa van vaders kant. 

Een dochter laat niet lang op zich wachten: 17 Juni 1887 14:30 ‘s middags word Jacomina geboren in Assen Loonerveld vernoemd naar haar overgoot oma van vaders kant .

Barend is verhinderd. Hij kan geen aangifte doen van de geboorte van Jacomina, de aangifte wordt gedaan door de vroedvrouw Johanna de Wit. 

Waarom Barend geen aangifte doet van geboorte en niet bij de bevalling is van zijn eerste dochter, is of omdat  Hillegien  of de arrondissement-rechtbank hem er niet bij wil hebben. 13 Maart 1887 is Hillegien 7 maanden zwanger als Barend haar slaat met een stuk brandhout. Dit is mishandeling en er zijn getuigen van. Het gerecht grijpt in en omdat dit al vaker is gebeurd, wordt Barend opgepakt. Op de zitting van 27-April 1887 bij de arrondissement-rechtbank te Assen is de eis 6 maanden gevangenisstraf wegens mishandeling. Ik weet niet of Barend daadwerkelijk die 6 maanden heeft gekregen. 

Wat ook opvalt  in de akte van geboorte, is dat Hillegien is bevallen in een woonwagen. Ze wonen dus niet in een plaggenhut(keet) maar in een woonwagen. Een hele vooruitgang!

Dit is nog steeds armoede. Tegenwoordig betaal je een godsvermogen om in een pipowagen een week vakantie te vieren!!

Hoofdstuk 8       De woonwagen

De woonwagen gaat een belangrijk onderdeel uitmaken van Barend en Hillegien’s leven.

Ook brengt het mij bij een verhaal van mijn oma: Oma vertelde (niet aan mij ik heb haar nooit gekend) “dat ze afstamde van zigeuners, dat haar vader met een zigeunermeisje was getrouwd en dat daarom de familie haar vader als het zwarte schaap zag”.

Met andere woorden: haar moeder was een zigeunerin en haar dochter ( mijn oma) dus ook.

Wat wel grappig is dat mijn oma nooit geloofd werd, maar er toch een kern van waarheid in zit, merk ik uit dit onderzoek.

Vroeger werden mensen die rondtrokken in een woonwagen uitgescholden en met de nek aangekeken want dat waren allemaal "zigeuners" en niet te vertrouwen. 

Het zou kunnen dat Barend het zwarte schaap was vanwege een zigeunermeisje maar ook kan het zijn dat het geloof een rol speelde.

Barend is geboren in een Nederlands Hervormd nest.

In de gevangenis wordt hij Protestant en later Rooms Katholiek, ik bedoel maar: verandering van spijs doet eten.

Het kan zijn dat de veranderingen van geloof  niet in goede aarde zijn gevallen bij de familie.

Tussen 1887 en 1889 besluiten Barend en Hillegien met de woonwagen een zwervend bestaan te beginnen en Barend begint zijn geld te verdienen als stoelenmatter. Ze gaan vanaf nu heel Zuid-Holland,  Noord Holland,  Gelderland en Utrecht door.

Dochter Maria ,vernoemd naar haar oma van moeders kant, wordt geboren in Olst in een woonwagen op 3 Maart 1889, in de geboorteakte van Maria staat dat haar ouders wonen in Assen.

Hun 3^de dochter wordt geboren, Sophia, vernoemd naar haar oma van vaders kant, op 5 November 1890 ziet zij in de woonwagen aan de Stroosteeg 147 te Utrecht om 9:30 uur het levenslicht.

Hoofdstuk 9    De Storm van 1891

Stukje uit de Alkmaar Courant 

Van den Hoek van Holland wordt gemeld :

De storm op den dezer van het ZW. en WZW. heeft veel schade aan den kop van den Noorderdam in zee toegebracht.

Een tweehonderdtal rotsblokken, waarvan de meeste 2000 en 2500 kilo wegen, zijn van 2 meter onder laagwaterpeil op den dam geworpen en hebben door hun kracht een 20 tal zware platen weggeslagen ; ook de lichttoren heeft daardoor veel te lijden gehad er zijn boven in dien toren twee fuiten door de zee en het opwerpen van kleinere steenen aan Stukken geslagen en het daarin geplaatste zelfiegistreerende getijuurwerk is zwaar beschadigd. Ook de ijzeren toren heeft veel aan zijn verband geleden ; groote stukken trekbanden en verbindingsijzers zijn weggerukt en het is bewonderenswaardig om te zien, hoe die groote steenen zich tegen den toren en daaromheen hebben opgestapeld ; gelukkig liep de wind niet naar het N W., anders waren de rampen niet te overzien geweest; ook de loodskotters, voor den N. R. N Waterweg kruisende, hadden het zwaar te verantwoorden ; somtijds werden die vaartuigen plat op zijde geworpen, 'doch daar het hoogst zeewaardige scheepjes zijn, hebben zij dien storm glansrijk doorstaan, ofschoon van loodskotter No. 5 eenige nieuwe zeilen zijn weggewaaid.

Ook de pas nieuw opgerichte seinstelling, die een gewicht heeft van elf ton, stond op de fondamenten te dreunen en dreigde telkens daarvan afgerukt te worden ; alleen de degelijke samenstelling heeft dit voorkomen.

Woensdag 11 November 1891 staan Barend en Hillegien met de kinderen in de woonwagen bij de Dalempoort in Gorinchem.

De storm van 11 November was een heftige storm.

De barometer stond op  720 mm (millimeter kwik) is nu een stand van  959.92 (hPa)

Barend en Hillegien hebben dat ook geweten.

De woonwagen  is door een windhoos omvergeblazen en vernield. Ook is er brand uitgebroken doordat er een kachel in de wagen was omgevallen.

Ze zitten nu echt in de problemen. Waar moeten ze wonen ? De temperatuur op 11 november 1891 lag rond de 5,7 °C. Er was 4 mm neerslag.

De winddruk was 18 kgf/m² en deze wind kwam overwegend uit het zuid-zuid-oosten. De luchtdruk bedroeg 74 cm kwik. De relatieve luchtvochtigheid was 97% (bron knmi)

Geen lekker weer om buiten te slapen. Wat is er gebeurd met de kleding en hebben ze dat nog, ook vraag ik me af of Barend zijn  gereedschap voor het uitoefenen van zijn beroep nog heeft en ga zo maar door.

In het krantenbericht uit de Gorinchemse Courant staat dat er een meisje van 2 jaar ernstige brandwonden heeft opgelopen van de omgevallen kachel, dat is Maria

Ze raakte zo gewond dat zij moet worden opgenomen in het ziekenhuis.

Het vreemde is dat ik Maria ook nergens meer kan vinden op de gezinskaarten na het ongeluk.

Is zij zo gewond geraakt dat zij na het ongeluk niet meer met haar ouders mee kan  reizen?

Ze overleeft het wel want ze trouwt en krijgt kinderen en overlijd pas in 1973.

"Maar wat nu?", moet Barend gedacht hebben? Alles kwijt, kind in het ziekenhuis. Hoe ga ik dat betalen?

Hij heeft een idee: crowdfunding!!!!

Hij plaatst een advertentie in de Nieuw Gorinchemsche Courant en vraagt of mensen hem kunnen helpen alles weer rollende te krijgen.

Het is jammer maar ik kan niet vinden of het Barend gelukt is om wat centen los te krijgen.

Mijn Oma wordt ook weer in een woonwagen geboren dus hij heeft het toch weer voor elkaar gekregen om de boel weer rollende te krijgen.

Hoofdstuk 10      1892  Oma

 Op 11 Oktober 1892 om 16:00, wordt Oma geboren in de woonwagen, staande in de gemeente Renkum, Haar ouders zijn wonende in Utrecht, dat staat in de akte van geboorte. 13 Oktober doet Barend aangifte van geboorte van zijn dochter Johanna Magdalena vernoemd naar haar tante van vaders kant . 

Volgens de verhalen wordt oma als zij 9 jaar is, samen met haar broers en zussen, uit huis geplaatst.

Waarom is mij nu nog steeds een raadsel.

Zij zit tot haar 21st jaar in een klooster in Zoeterwoude.

Hoofdstuk 11   1895-1898 blijdschap en ellende

Barend en Hillegien zijn nog niet compleet.

Op 24 Januari 1895 om 18:00 wordt Jacoba, vernoemd naar een tante van vaders kant, geboren in Den-Haag.

In 1896 krijgen Barend en Hillegien een klap de verwerken, hun eerst geborene Jacob overlijd als het mannetje 10 jaar oud is op 19 Augustus 1896 in Hilversum. 

Het is wrang maar een dag later wordt er een vonnis uitgesproken tegen Barend en Hillegien. Zij komen dan ook in het algemeen politieblad te staan. 

Het Algemeen Politieblad is een soort krant die de politie uit gaat geven in 1852 met als doel: Het makkelijker opsporen van mensen die iets op hun kerfstok hebben, Barend ,en ook Hillegien,  komen er vanaf nu regelmatig in voor. 

Meerman, Barend 41 jaren, stoelenmatter gedomesticeerd te ’s- Gravenhage bij vonnis van het kantongerecht te Zwolle dd. 20-8-1896 veroordeeld tot 2 geldboeten: eene van F 1,50 en eene van F 10,00 subsidiair 3 en 8 dagen hechtenis, wegens overtreding van de artikelen 453 en 435 van het W van S. 

453 is openbare dronkenschap en 435 is valse naam.

Wijk, Hillegien van, 29 jaren, huisvrouw van Barend Meerman, gedomesticeerd te ‘s- Gravenhage bij vonnis van het kantongerecht te Zwolle dd. 20-8-1896 veroordeeld tot eene geldboete van F 3,00 subsidiair 3 dagen hechtenis wegens straatschenderij.

En dan weer een dochter Christina, geen vernoeming ditmaal. Zij wordt geboren op 30 januari 1897 in Amsterdam. 

Op 20 september 1897 heeft Barend weer een vermelding in het Algemeen Politieblad te pakken:

Meerman Barend 41 jaren gedom. te ’s- Gravenhage, bij vonnis der arrondissement rechtbank te Assen dd 20 sep. 1897 veroordeeld tot 14 dagen gevangenisstraf, wegens wederspannigheid, De officier van Justitie te Assen verzoekt tenuitvoerlegging en bericht.

En nogmaals: Meerman Barend 41 jaren, stoelenmatter, vroeger wonende te Amsterdam bij vonnis van Kantongerecht te Hilversum dd. 2 okt 1897 veroordeeld tot eene geldboete van F 1,00 subsidiair 2 dagen hechtenis, wegens het in dronkenschap de orde verstoren

Wat opvalt in het vonnis hieronder van 2 Oktober 1897 is dat Barend opeens geboren is in Meppel.

En de eis van 3 gulden 1 gulden is geworden.

Hoofdstuk 12    De Veroordeling 1899

In het Noord Hollands archief heb ik een vonnis van Barend kunnen inzien, leuk om te lezen hoe gedetailleerd het beschreven is . 

Op 30 januari 1899 kijkt Barend te diep in het glaasje. 

Omdat Barend zich in kennelijke staat van dronkenschap op de openbare weg bevind, waar is de politie als je ze nodig hebt,  wil  veldwachter Jan Hendrik Mulder Barend overbrengen naar de politiepost. 

Barend heeft daar geen zin in en verzet zich en begint  te trekken, rukken en te trappen  naar  de veldwachter en gaat, om het de veldwachter nog  moeilijker te maken, op de grond liggen. Een burger genaamd J. Bouwman  ziet dit gebeuren en voelt zich genoodzaakt de veldwachter te helpen. Samen weten ze Barend te overmeesteren en hij wordt overgebracht naar het politiebureau. 

Jan Hendrik maakt het proces verbaal op terwijl Barend in de cel zit. Ze hebben hem vervolgens wel weer laten gaan. 

18 februari wordt hij bij de Arrondissement-Rechtbank voor de vijfde-kamer te Amsterdam   bij verstek veroordeeld tot 1 maand gevangenisstraf wegens weerspannigheid. Hij is dus niet bij zijn eigen veroordeling en heeft zijn straf niet uitgezeten. 

Wat ik best snap want een maand in de cel is een maand geen inkomsten dus een maand geen eten voor je gezin. 

6 mei wordt het vonnis aan hem betekend, opgeplakt. Het was waarschijnlijk in die tijd gebruikelijk dat je op het paleis van Justitie je opgeplakte vonnis kon lezen dus dat je wist wat je had gekregen voor je overtreding.  

Wat krijg je nu voor openbare dronkenschap en weerspannigheid? Een taakstraf, een geldboete? Vroeger ging je dus een maand de cel in terwijl de rechters wisten dat de kinderen en vrouw lief dan aan de geeuwhonger gingen!

Hieronder het vonnisboek